ရတနာ၀ါသဘုရားေက်ာင္းမွ ကူးယူပူေဇာ္သည္။
ဗုဒၶဝင္ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ 佛教歷史和釋迦牟尼佛
ဗုဒၶသည္ ထိုေခတ္က မင္းမ်ိဳးျဖစ္ေသာ ခတၱိယမ်ိဳးႏြယ္မွဆင္းသက္လာခဲ့သည္။ ထိုေခတ္ကေရွးေဟာင္း အိႏၵိယလူမူ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံတြင္
ပုဏၰားမ်ိဳး(ျဗဟၼဏ)၊မင္းမ်ိဳး သို႔မဟုတ္ စစ္သားမ်ိဳး
(ခတၱိယ)၊ကုန္သည္မ်ိဳး(၀ႆ) ႏွင့္ဆင္းရဲသားမ်ိဳး
(သုဒၶ)ဟူ၍ အမ်ိဳးေလးပါးခြဲကာ ဇာတ္အနိမ့္အျမင့္ခြဲျခားမူ႔ရွိခဲ့သည္။
ျဗာဟၼဏတို႔သည္ ေ၀ဒက်မ္းလာဖန္ဆင္းရွင္ျဖစ္ေသာ ျဗဟၼာကို(ေဂါ့ဒ္)
ယုံၾကည္ၾကၿပီး ေဂါ႔ဒ္၏ဦးေခါင္းမွဆင္းသက္ လာေသာ
မိမိတို႔အမ်ိဳးသည္သာအျမတ္ဆုံးဟုခံယူၿပီး ဇာတ္ခြဲျခားမူ႔ကိုလိုလားသည္။
ဗုဒၶ၀ါဒမွာ ေဂါ႔ဒ္ကိုပယ္၍ ဇာတ္အနိမ့္အျမင့္ခြဲျခားမူ႔ကို ဆန္႔က်င္ပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ဗုဒၶကို ေလ့လာမည္ဆိုပါက လူသားစင္စင္စစ္ ဘုရားျဖစ္သည္ဟု
ယုံၾကည္ထားရန္မွာ အေရးႀကီးဆုံးျဖစ္သည္။ အျခား ဗုဒၶဘာသာဂိုဏ္းခြဲမ်ားတြင္
ဗုဒၶအား ေကာင္းကင္ဘုံမွ ဘုရားအျဖစ္မွတ္ယူေလ့ရွိၾကသည္။ ဗုဒၶ
ဆိုေသာေ၀ါဟာရမွာ ဥာဏ္အလင္းရသူ (Enlightened)၊ သို႔မဟုတ္ စိတ္အာရုံ
ႏိုးၾကားေနသူ (Mentally awakened) ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။
အမွန္တရားေလးပါး (သစၥာေလးပါး) ကို ကိုယ္ေတာ္တိုင္ ကိုယ္ပိုင္ဥာဏ္ျဖင့္ ထိုးထြင္း၍သိျမင္ေသာ အျမတ္ဆုံး ပုဂၢိဳလ္ ဟု ခ်မ္းေျမ့ဆရာေတာ္က အဓိပၸါယ္ဖြင့္သည္။
ဗုဒၶဝင္တြင္ မင္းပ်ိဳမင္းလြင္ဘဝ၊ ေတာထြက္ေတာ္မူျခင္း၊ သစၥာတရားကို ရွာျခင္း၊ သာသနာျပဳခရီးရွည္၊ ပရိနိဗၺာန္ စံေတာ္မူျခင္း ဟူ၍
ငါးပုိင္းရွိသည္။
၁။ မင္းပ်ိဳမင္းလြင္ဘဝ
ဖြားေတာ္မူခန္း
ၿပီးၿငိမ္းေစတတ္ေသာ) အဓိပၸါယ္ရသည္။ သိဒၶတၳမင္းသားသည္ ထိုေခတ္က မ်ိဳးရိုးအားျဖင့္ အဆင့္ျမင့္အသိုင္း
အ၀ိုင္းမွ ဆင္းသက္လာသူျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္သည္ ခရစ္ေတာ္မေပၚမွီ ႏွစ္ေပါင္းငါးရာေက်ာ္ခန္႔က ျဖစ္ပါသည္။
ဖခင္မွာ သာကိယမ်ိဳးႏြယ္စု၏အႀကီးအကဲျဖစ္ကာ ထိုေနရာေဒသအား က်မ္းစာမ်ားတြင္ ကပိလ၀တ္ ဟုေခၚသည္။
ထိုေနရာသည္ ယခုေခတ္ အိႏၵိယႏွင့္ နီေပါႏိုင္ငံနယ္စပ္တြင္တည္ရွိသည္။ ကပိလ၀တ္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ရေသာေၾကာင့္
ဘုရင္ဟု ေခၚႏိုင္ေသာ္လည္း ဧကရာဇ္မင္း ျဖစ္ႏိုင္ေလာက္ေသာ နယ္ပယ္အက်ယ္အ၀န္းမရွိခဲ့ေပ။ ကပိလ၀တ္
ႏွင့္ အနီးအပါး၌ပင္ အျခားေသာမ်ိဳးႏြယ္စုအေျမာက္အျမားေနထိုင္ၾကသည္။
သိဒၶတၳမင္းသား၏ မယ္ေတာ္ မဟာမာယာ သည္လည္း ေကာလိယမ်ိဳးႏြယ္စု အႀကီးအကဲတစ္ဦး၏ သမီးျဖစ္ပါသည္။
မယ္ေတာ္မဟာမာယာသည္ သိဒၶတၳမင္းသားအား လုမိၺနီဥယ်ာဥ္ေတာ္အတြင္းရွိ အင္ၾကင္းပင္တစ္ပင္ေအာက္တြင္
ေမြးဖြားေတာ္မူခဲ့သည္။ ဖြားေတာ္မူၿပီးေနာက္ အေရွ႕အရပ္မွ ေျမာက္သို႔ လွည့္ေတာ္မူလ်က္ ခုနစ္ဖဝါးသြား၍ မတ္မတ္ရပ္ေတာ္မူၿပီးေသာ္-
- “အေဂၢါဟမသိၼေလာကႆ
- ေဇေ႒ာဟမသၼိေလာကႆ
- ေသေ႒ာဟမသၼိေလာကႆ” ဟူေသာ သံုးခြန္းစကား ဆိုေတာ္မူသည္။
ခုနစ္ရက္အၾကာတြင္ မယ္ေတာ္မာယာ နတ္ရြာစံခဲ့ေသာေၾကာင့္ သိဒၶတၳမင္းသားသည္
မိေထြးေတာ္ေဂါတမီ ၏ ထိန္းေက်ာင္းမူ႔ျဖင့္ ႀကီးျပင္းလာခဲ့သည္။
သိဒၶတၳမင္းသား၏ ဖခင္သုေဒၶါဓန မင္းသည္
ထုိေခတ္ကအျမင့္ဆုံးႏိုင္ငံေရးအာဏာျဖစ္ႏိုင္ေသာ စၾကာမင္းအရာကို ရေစလိုသည္။
သို႔ေသာ္ႀကိဳတင္နိမိတ္မ်ားအရ သိဒၶတၳမင္းသားသည္ ေလာကီဘုံကိုစြန္႔ခြာ၍
ဘုရားျဖစ္မည္ဟု ေျပာၾကားသျဖင့္ ေလာကီကာမဂုဏ္ အာရုံမ်ားျဖင့္
မင္းသားကိုျဖားေယာင္းထားေစခဲ့သည္။ အသက္တစ္ဆယ့္ေျခာက္ႏွစ္အရြယ္တြင္
ညီမ၀မ္းကြဲေတာ္သူ ယေသာ္ဓရာႏွင့္ လက္ဆက္ခဲ့သည္။ ေယာကၡမေလာင္း ျဖစ္သူ
သုပၸဗုဒၶက သေဘာမတူေသာေၾကာင့္ ေလးအတတ္အစြမ္းျပ၍ ၾကင္ရာေတာ္ကို
ကိုယ္တိုင္ေရြးယူႏိုင္ခဲ့သည္။
၂။ ေတာထြက္ေတာ္မူျခင္း
နိမိတ္ႀကီးေလးပါးကိုျမင္ေတာ္မူခန္း
အေနာ္မာေသာင္ကမ္းတြင္ ဆံေတာ္ျဖတ္ခန္း
ေလာကီအာရုံမ်ားျဖင့္ ဖ်ားေယာင္းထားျခင္း၊ အနိဌာရုံမ်ားကို မျမင္ေအာင္ဖန္တီးထားျခင္း၊ သားမယား သံေယာဇဥ္
မ်ားကို တိုးလာေစျခင္းအားျဖင့္ ခမည္းေတာ္မွစီမံထားေသာ္လည္း သိဒၶတၳမင္းသားသည္လက္ရွိဘ၀ ထက္ပိုမိုျမင့္ျမတ္
ေသာ ဘ၀အမွန္မြန္ကို ရွာေဖြလိုစိတ္ျပင္းထန္လာသည္။
ထို႔ေၾကာင့္တစ္ေန႔တြင္ ခါးသီးေသာအမွန္တရားကို သိဒၶတၳမင္းသား ျမင္ေတြ႔ခဲ့ေလသည္။ ထိုသုိ႔ေတြ႔ရွိခဲ့ရာ လူ႔ဘ၀၏
အစစ္အမွန္တရားကို သေကၤတေလးပါးျဖင့္ ေဖၚျပၾကသည္။ ဗုဒၶက်မ္းစာမ်ားတြင္ နိမိတ္ႀကီးေလးပါးဟု ညႊန္းဆိုၾကပါသည္။
ဤသည္တို႔မွာ
- သူအို၊
- သူနာ
- သူေသႏွင့္
- ရဟန္းတို႔ျဖစ္ၾကသည္။
တစ္ခုေသာညတြင္ သားငယ္ႏွင့္ ဇနီးသည္ကို ေနာက္ဆုံးၾကည့္ကာ အမွန္တရားကိုရွာေဖြရန္ေတာထြက္ေတာ္မူခဲ့ေလသည္။
သိဒၶတၳမင္းသားသည္ ထိုစဥ္က အသက္ ၂၉ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္ေသာေၾကာင့္ စဥ္းစားေ၀ဖန္ပိုင္းျခားတတ္ေသာအရြယ္ေရာက္
ေနေလၿပီျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ေကာင္းမြန္ေသခ်ာေသာ အနာဂတ္တစ္ခုရွိေသာ္လည္း စြန္႔လႊတ္ၿပီး ေတာထြက္ခဲ့သည္မွာ
ေတာ္ရုံတန္ရုံ စိတ္ပိုင္းျဖတ္မူ႔မ်ိဳးမဟုတ္ဟု ေသခ်ာေျပာဆိုႏိုင္သည္။
၃။ သစၥာတရားကို ရွာျခင္း
ဒုကၠယစရိယာက်င့္ေတာ္မူခန္း
ပထမဆုံးစမ္းသပ္ခဲ့ေသာအခ်က္မွာ ေယာဂ(သမထ)က်င့္စဥ္ျဖစ္သည္။
တဒၤဂအားျဖင့္စိတ္တည္ၿငိမ္မူ႔ရရွိေသာ္လည္း
ထာ၀ရစိတ္၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာလြတ္ေျမာက္ရာလမ္းကိုသာရွာေဖြလိုသည္။ ထို႔ေၾကာင့္
ထို သမထ သက္သက္က်င့္စဥ္ကို
လည္းစြန္႔လႊတ္ခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ေယာဂအက်င့္မွာ ေနာင္ဗုဒၶသာသာနာတြင္အေရးႀကီးလာမည့္
ကမၼဌာန္းလုပ္ငန္းအတြက္ အေျခခံေကာင္းမ်ားကို
ေပးႏိုင္ခဲ့သည္ဟုဆိုရမည္ ျဖစ္သည္။
ေယာဂအက်င့္မွ ကမၼဌာန္းမွာ (Meditation for sake of meditation) သာျဖစ္၍
သိဒၶတၳမင္းသားအလိုရွိေသာ
ကမၼဌာန္းမွာ ဘ၀ျဖစ္တည္မူ႔ကို အနက္ရႉိင္းဆုံးေနရာထိ မ်က္ေမွာက္ႃပုႏိုင္ေသာ
(Insight Meditation)မ်ိဳးျဖစ္ေလသည္။
၀ိပႆနာ ကမၼဌာန္းမ်ိဳးကိုဆိုလိုသည္။
ဒုတိယစမ္းသပ္ခ်က္မွာ တပအက်င့္(asceticism)ျဖစ္သည္။ ေကာ႑ည အမွဴးႃပုေသာ
တပသီငါးဦးေနထိုင္ရာ
ဥရုေ၀လေတာအုပ္ထဲရွိ ေတာေက်ာင္းကေလးတြင္သြားေရာက္ေနထိုင္ခဲ့သည္။
ထိုေနရာတြင္အလြန္အကြ်ံႃခိုးၿခံ
ေခြ်တာျခင္း၊ မိမိကိုယ္ကိုပင္ပန္းဆင္းရဲေစျခင္းစသည့္
ျပင္းထန္သည့္အက်င့္မ်ားကို က်င့္ခဲ့ေသာ္လည္း ခႏၶာကိုယ္သာ
အိုမင္းရင့္ေရာ္ ခန္းေျခာက္လာခဲ့ကာ
သစၥာတရားကိုရွာေဖြႏိုင္ခဲ့ျခင္းမရွိခဲ့ေပ။
တပသီငါးဦးသည္လည္း သိဒၶတၳမင္းသားကို
စိတ္ပ်က္ကာစြန္႔ခြာသြားၾကေလသည္။ထိုကဲ့သို႔ ေယာဂ၊တပႏွင့္ အျခားအတတ္မ်ားတြင္
က်င့္ႀကံရင္း သစၥာတရားကိုရွာေဖြရာ ေျခာက္ႏွစ္တာမွ်အခ်ိန္ကုန္
လာခဲ့သည္။ ထိုအခါဗုဒၶသည္ သစၥာတရားကိုရွာေဖြေသာလမ္းမွာ
အခ်ိဳဆုံးလမ္းလည္းမဟုတ္သလို အခါးဆုံးလမ္းလည္း
မျဖစ္ႏိုင္ဟုဆင္ျခင္မိကာ ထိုအစြန္းႏွစ္ပါးၾကားမွတတိယ
လမ္းသာျဖစ္ရမည္ဟုေတြးမိေလသည္။
ဤအခိုက္အတန္႔မွာပင္ ငယ္စဥ္ဘ၀ကအျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကို
အေလာင္းေတာ္သည္ဆင္ျခင္မိေလသည္။ ခမည္းေတာ္
လယ္ထြန္မဂၤလာပြဲက်င္းပေနခ်ိန္ တြင္ မင္းသားငယ္အား သေျပပင္ရိပ္တြင္
သိပ္ထားခဲ့ေလသည္။ ကေလးငယ္အရြယ္
မွ်သာျဖစ္ေသာ သိဒၶတၳမင္းသားသည္ ေဘးပတ္၀န္းက်င္မွအသံမ်ားကိုလည္းေကာင္း
သေျပပင္ရိပ္မွေအးျမမူ႔ကိုလည္းေကာင္း
သတိမႃပုမိဘဲ၊ မိမိခႏၶာကုိယ္အတြင္းတြင္သာ သိစိတ္ကိုစုစည္းထားမိသည္။
ထိုအခ်ိန္ကရရွိခဲ့ေသာ ခ်မ္းသာပီတီမ်ိဳးကို
သိဒၶတၳမင္းသားသည္ ဘ၀တြင္ေနာက္ထပ္ႁကုံေတြ႔ခဲ့ရျခင္းမရွိေတာ့ေပ။
ထိုခ်မ္းသာပီတိအား ဗုဒၶက်မ္းစာမ်ားတြင္ ပထမစ်ာန္ဟု သတ္မွတ္ပါသည္။
ဤအေတြ႔အႁကုံကိုဆင္ျခင္မိေသာ
သိဒၶတၳမင္းသားသည္၊ သစၥာတရားကိုရွာေဖြေသာလမ္းစမွာ
မိမိကိုယ္အတြင္းတြင္သာရွိမည္ဟု သေဘာရလာေလသည္။
ထို႔ေနာက္ေယာဂဆရာႀကီးမ်ားထံမွရလာေသာ
ကမၼဌာန္းအက်င့္ႏွင့္အာရုံတို႔ကိုစုစည္းၾကည့္ေလရာ ရုပ္ခႏၶာသာမက
သိစိတ္အလ်င္၏ မႃမဲေသာသေဘာတရားတို႔ကိုပါဆင္ျခင္မိေလသည္။
ထိုမွတဆင့္မႃမဲျခင္း၏ မႏွစ္ႃမို႔ဖြယ္ရာအျဖစ္မ်ားကိုလည္းေကာင္း၊
မိမိအလိုသို႔မလိုက္သည့္သေဘာ၊မိမိဆႏၵႏွင့္
မည္သို႔မွ်မသက္ဆိုင္သည့္သေဘာ၊ အစိုးမရသည့္သေဘာမ်ားကို
ပီပီျပင္ျပင္ျမင္ေတြ႔လာေလသည္။
က်မ္းစာမ်ားအရ အနိစၥ၊ဒုကၡ၊ အနတၱ လကၡဏာေရးသံုးပါးကိုဆိုလိုပါသည္။
ခႏၶာကိုယ္မွရေသာ ထိုလမ္းစကိုဆြဲဆန္႔ၾကည့္လိုက္ရာ လူ႔ျဖစ္တည္မူ႔တစ္ခုလုံး၏
အျခင္းအရာမ်ားမွာတျဖည္းျဖည္း
ပီျပင္လာသည္။ ဘ၀၏တြန္းအားမ်ား၊ ထိုလမ္းမွလြတ္ေျမာက္ရာလမ္း၊
ထာ၀ရၿငိမ္းေအးမူ႔ ထိုသည္တို႔ပင္ဗုဒၶ
ရွာေဖြေနေသာ သစၥာတရားပင္ျဖစ္ေလသည္။ ဒုကၡသစၥာ၊သမုဒယသစၥာ၊
မဂၢသစၥာ၊နိေရာဓသစၥာဟူေသာ သစၥာေလးပါး
တရားပင္ျဖစ္ပါေတာ့သည္။
ဗုဒၶဥာဏ္အလင္းရခဲ့ရာ ေနရာဥၨာရာအနီးမွ ေညာင္ပင္ႀကီးအား ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားက
ေဗာဓိပင္ဟုေခၚၾကသည္။
သေဘာမွာ ဥာဏ္အလင္းသစ္ပင္(Tree of enlightenment) သို႔မဟုတ္ဥာဏ္ပညာသစ္ပင္
(Tree of wisdom)
ဟုအဓိပၸာယ္ရပါသည္။
ဤသည္ပင္လ်င္ နယူတန္၏ ကမ ၻာ့ဆြဲအား၊ ပတ္စခ်ာ၏ ပိုးမႊားေဗဒ၊ အိုင္းစတိုင္း၏
ႏႈိင္းရသေဘာတရားစေသာ
ေခတ္သစ္ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားအားလုံးထက္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာေစာၿပီး၊
အဆေပါင္းမ်ားစြာ က်ယ္ျပန္႔နက္ရႈိင္းလွေသာ
မဟာရွာေဖြေတြ႔ရွိမူ႔ႀကီး ျဖစ္ပါသည္။
၄။ သာသနာျပဳခရီးရွည္
ဗုဒၶဘုရားရွင္ တာ၀တိ ံသာနတ္ျပည္မွ ျပန္လည္ႁကြခ်ီေတာ္မူပုံ
တရားဦးျဖစ္ေပသည္။
ထိုအခ်ိန္မွစကာ ဗုဒၶဘုရားရွင္သည္ ၄၅ ႏွစ္တာကာလပတ္လုံး သာသနာျပဳခရီးရွည္ႀကီးထြက္ကာ သတၱ၀ါအေပါင္းအား သံသရာ၀ဋ္ဆင္းရဲမွ ကယ္တင္ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။သမိုင္းဆိုင္ရာအေထာက္အထားမ်ားႏွင့္ ဗုဒၶက်မ္းစာမ်ားပါအခ်က္အလက္ မ်ားအရ ဗုဒၶ၏သာသနာျပဳခရီးရွည္ႀကီးကို ေအာက္ပါအတိုင္းမွတ္တမ္းတင္ႏိုင္သည္။
- ဘီစီ ၅၂၈ - ကၠႈသိပတန(ယခု-ဆာရနာတ္)
- ဘီစီ ၅၂၇ -ရာဇၿဂိဳဟ္
- ဘီစီ ၅၂၆ -ရာဇၿဂိဳဟ္
- ဘီစီ ၅၂၅ -ရာဇၿဂိဳဟ္
- ဘီစီ ၅၂၄ -ေ၀သာလီ
- ဘီစီ ၅၂၃ -မကုဋေတာင္(ယခု-ဗိဟာရ္)
- ဘီစီ ၅၂၂ -တာ၀တိ ံသာနတ္ျပည္(က်မ္းစာအရ)
- ဘီစီ ၅၂၁ -သုသုမာရေတာင္(ယခု-က်ဳနာရ္)
- ဘီစီ ၅၂၀ -ေကာသမီၺ(ယခု-ကၠုလဟာဗာ္)
- ဘီစီ ၅၁၉ -ပါလိေလယ်က(ယခု-မိရ္-ဂ်ာပူ)
- ဘီစီ ၅၁၈ -နာဠာ(ယခု-ဗိဟာရ္)
- ဘီစီ ၅၁၇ -ေ၀ရဥၨာ(ယခု-မထုရာ)
- ဘီစီ ၅၁၆ -စာလိယေတာင္(ယခု-ဗိဟာရ္)
- ဘီစီ ၅၁၅ -သာ၀တၳိ(ယခု-ေဂါ႑ာ)
- ဘီစီ ၅၁၄ -ကပိလ၀တၳဳ
- ဘီစီ ၅၁၃ -အာလ၀ီ(ယခု-အာရ္၀လိ)
- ဘီစီ ၅၁၂ -ရာဇၿဂိဳဟ္
- ဘီစီ ၅၁၁ -စာလိယေတာင္
- ဘီစီ ၅၁၀ -စာလိယေတာင္
- ဘီစီ ၅၀၉ -ရာဇၿဂိဳဟ္
- ဘီစီ ၅၀၈မွ ၄၈၄ -သာ၀တၳိ
- ဘီစီ ၄၈၃ -ေ၀သာလီ
၅။ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူျခင္း
ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူခန္း
ရွိလွသည္ဟု ေႏွာင္းေခတ္ပညာရွင္မ်ားက ဆိုၾကသည္။ ထိုအမွာစကားမွာ
"၀ယဓမၼာ သခၤါရာ အပၸမာေဒန သမၸာေဒထ"
ဟူေသာ ပါဠိဂါထာတို ေလးျဖစ္သည္။ ျမန္မာဘာသာျဖင့္ဤကဲ့သို႔အဓိပၸါယ္ယူႏိုင္ပါသည္။
"ဘ၀သည္ မၿမဲ၊မေမ့မေလ်ာ့ေသာ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္လုံးရွိၾကေစ။"
အကိုးအကား
Buddhism Made plain၊ ဘာသာျပန္သူ ဆရာေက်ာ္၀င္း၊မဟာဗုဒၶ၀င္။ တိပိဋကဓရ မင္းကြန္းဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး။
0 comments:
Post a Comment